Kleuters niet klaar voor school

Hoe corona nog steeds het onderwijs raakt.

Niet zindelijk, geen moment kunnen stilzitten, angstig, totaal geen aandacht hebben voor wat dan ook. Schoolleiders uit alle delen van Nederland signaleren los van elkaar dat kleuters steeds minder vaak ‘klaar’ zijn voor de basisschool. Wat is hier aan de hand?

Geschreven door Lisette Blankestijn

Lees het artikel in Kader, het magazine van de AVS. LEJK-lector Cathy van Tuijl werkte hieraan mee.

De kracht van spel

Online magazine 'Beter thuis in taal'

Lector Annerieke Boland schreef het artikel ‘De kracht van spel’ voor het magazine ‘Beter thuis in taal’. Dit magazine is gemaakt door het lectoraat van Martine van der Puijm aan de Hogeschool Rotterdam. We deelden eerder al haar openbare les. Meer informatie is te vinden via de website www.aanpakthuisintaal.nl

Annerieke: ‘Taalrijke interacties tussen ouder en kind dragen bij aan een goede taalontwikkeling. Het helpt als ouder en kind echte gesprekken voeren met elkaar, waarbij ouders oprechte interesse tonen in wat het kind te vertellen heeft en het kind ruimte krijgt om het woord te voeren. Doordat een ouder meer taal tot z’n beschikking heeft dan een kind, het kind uitdaagt en aanmoedigt om te praten, ontwikkelt een kind taal. Kinderen beschikken van nature over die aan- leg. Door vragen te stellen, te luisteren en weer te reageren, stimuleert de ouder een kind echt tot taaldenken. ’

Hoe kan spel bijdragen aan taalver- werving bij jonge kinderen? Dat is de vraag die centraal stond in het project Taaldenken in Spel, een gezamenlijk project van het Kohnstamm Instituut, de Marnix Academie en het lectoraat Jonge Kind van Hogeschool IPABO in Amsterdam.

Annerieke Boland, als lector Jonge Kind aan de IPABO verbonden aan dit project, vertelde eerder in een webinar van Thuis in Taal over de kracht van spel voor de taalverwerving. In dit artikel, gebaseerd op dit webinar, lees je waarom spel een belangrijke en mooie manier kan zijn om taal te verwerven en wordt de link gelegd naar hoe je dit binnen de aanpak Thuis in Taal ook samen met ouders kunt oppakken.

Voor ieder kind een stevig taalhuis

Online magazine 'Beter thuis in taal'

Anita Derks, onze directeur, schreef het voorwoord bij het magazine ‘Beter thuis in taal’. Dit magazine is gemaakt door het lectoraat van Martine van der Puijm aan de Hogeschool Rotterdam. We deelden eerder al haar openbare les. Meer informatie is te vinden via de website www.aanpakthuisintaal.nl

Anita: ‘Thuistaal doet ertoe!’

Het belang van de thuistaal in de opvoeding en het onderwijs aan het jonge kind heeft lang niet de aandacht gekregen die het verdient. In dit magazine wordt gelukkig uitgelegd waarom de thuistaal zo belangrijk is.

Anita Derks

In dit kader wil ik graag een mooie herinnering delen. Eentje van meer dan 30 jaar geleden, maar die me altijd is bijgebleven. Het was 1990 en ik overwoog een carrièreswitch. Opgeleid als vakdocent bewegingsonderwijs werkte ik, door gebrek aan banen in het onderwijs, als assistent-manager sport en recreatie op een bungalowpark. Om te onderzoeken of werken op een basisschool iets voor me was, oriënteerde ik me op een school in het dorp waar ik vandaan kwam: America in Limburg. Ik mocht meekijken in groep 1-2 bij juf Lijsten.

Mark was een kleuter bij haar in de groep. Hij was stil en teruggetrokken en speelde graag op de bouwmat. Bij het buitenspelen was het fietsje zijn favoriet. Het was juf Lijsten en mij nog niet gelukt een gesprekje met hem te voeren. Hoewel hij goed luisterde en deed wat we vroegen, was er van wederzijdse interactie geen sprake. Tijdens het buitenspelen deed ik weer een poging. Ik wist dat hij op de Wouterstraat woonde, de straat waar ik ook ben opgegroeid. Ik vertelde hem dat ik, toen ik klein was, vaak in het Beukenhofje speelde. Ik vroeg hem of hij daar ook wel eens gespeeld had. Terwijl ik wachtte op zijn antwoord begon hij direct, volop in het dialect te vertellen: “Daor heb ik hiel duk gespeuld. En er ziejn ok biesten (Daar heb ik vaak gespeeld. En er zijn ook dieren)”. Bingo, ik had hem! Ik vertelde hem – ook in dialect – dat de schommel mijn favoriete speeltoestel was, maar Mark was het meest gesteld op de “biesten en de douven (dieren en de duiven)”. In ons dialect hadden we ineens contact, echt contact!

De gedeelde ervaring en thuistaal bleken de sleutel om tot echte interactie te komen. Zijn achternaam weet ik niet meer. Ik weet ook niet of het Mark met een c of een k was. Wel kan ik nog steeds de exacte locatie aanwijzen waar het gesprekje tussen mij en ‘Mark met zijn fietsje’ op de speelplaats plaatsvond. Het moment heeft impact gehad. Mark werd gehoord, want ook juf Lijsten kon vervolgens aansluiten bij zijn ervaringen. En ik? Ik viel voor het basisonderwijs. Het was natuurlijk toeval dat we een gemeenschappelijke ervaring deelden en ook dat ik hetzelfde dialect sprak. Maar daardoor raakte ik een snaar en ging het jongetje zich in zijn thuistaal uiten. Een mooie doorbraak.

Uit het onderzoek van Martine van der Pluijm leren we hoe we beter aan kunnen sluiten bij de thuisomgeving van kinderen en hoe we de thuistaal beter kunnen benutten. In dit magazine leest u over het belang van aansluiten bij het kind en zijn thuistaal, in spel en in gesprekken, samen met de ouders. Ik wens u veel leesplezier en veel mooie gesprekken.

Anita Derks, Directeur Landelijk Expertisecentrum Jonge Kind