Documentatie bij thema 3, Interactie: Voorlezen
Er zijn zes thema’s die van belang zijn voor voorschoolse educatie en de groepen 1, 2 en 3. We zetten de verdiepende kennis voor je op een rijtje. Hieronder vind je de informatie over interactie professional - kind bij het voorlezen.
De kwaliteit van de interactie van de jongekindprofessional met de kinderen moet goed en krachtig zijn. Zowel in pedagogische zin (sensitiviteit, gericht op positief klimaat) als ‘educatief’ (de taaldenkontwikkeling bevorderend onder andere via taalaanbod, inhoudelijke feedback en aanzetten tot redenaties).
Educatieve proceskwaliteit vraagt specifieke aandacht. Het gaat dan om kinderen aanzetten tot (hogere orde) denken bv. oorzaak-gevolg, als… dan, voorspellen en verklaren, om taalstimulering en om inhoudelijke feedback aan kinderen geven. Dat start met het bewust worden bij professionals hoe ze dat nu doen en waar er verbeterpunten zitten, en voor welke (groepen) kinderen. Naast de resultaten uit pre-COOL onderzoek hebben onderzoekers Jepma & Vanderheyden in 2022 laten zien dat vooral de hoogte van de educatieve kwaliteit van belang is voor het effect van voor- en vroegschoolse educatie op ontwikkeling en leren van jonge kinderen.
Hieronder vind je het thema verder uitgewerkt als PDF. Ook vind je een formulier om te gebruiken bij de intake. Daarna vind je onze lees-kijk- en luistertips. Onderaan vind je de literatuurlijst die is gebruikt bij dit thema.
Voor het thema Interactie - Voorlezen, raden we je de volgende aanvullende informatie aan om te gebruiken ter verdieping van je kennis en begrip.
Onderzoek toont aan dat interactief voorlezen effect heeft op kinderen. Zo vindt je deze bronnen:
Kennisrotonde.nl: Interactief voorlezen het effect op de ontwikkeling van peuters
Kennisrotonde.nl: Leesvaardigheid in het basisonderwijs stimuleren door kinder- en jeugdliteratuur
Pol, C. van der (2010). Prentenboeken lezen als literatuur. Een structuralistische benadering van het concept ‘literaire competentie’ voor kleuters. Proefschrift. Delft: Eburon.
Onderwijskennis.nl: mondelinge taalvaardigheid en aanbevelingen voor de leraar
Onderwijskennis.nl: Op welke manier draagt kinder- en jeugdliteratuur bij aan leeractiviteiten in het basisonderwijs die de literaire leesvaardigheid stimuleren?
Kwaliteit in de kleutergroepen en de relatie met ontwikkeling van kinderen. Resultaten uit het Pre-COOL cohortonderzoek. Geschreven door A. Veen, I. Van der Veen, S. van Schaik & P. Leseman (2017). Uitgever: Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Download deze publicatie hier.
Bronnen als verdieping
In hoofdstuk 2 van het boekje Onderzoek herhaald interactief voorlezen lees je meer over het verband tussen
- begrijpend luisteren (interactief voorlezen) en begrijpend lezen, de ontwikkeling van begrijpend luisteren,
- woordenschatontwikkeling en rijke taal,
- fases in interactief voorlezen.
Dit boekje is geschreven door Steens, C. (2017) en uitgegeven door Eindhoven: Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg.
Je kunt het hier downloaden.
Zoek je een compact naslagwerk over de taalontwikkeling in de leeftijd van 0-4 jaar? Wij raden aan: Taalontwikkeling in de kinderopvang. Geschreven door Judith Stoep, Christel Dood & Noor van der Windt (2017). Utrecht: Bureau Kwaliteit kinderopvang. Download deze publicatie hier.
Wil je een compacte samenvatting van fundamentele elementen van het interactief voorlezen, klik dan deze informatie van het Kennisplatform taaldidactiek Interactief voorlezen.
Voorbeelden interactief voorlezen
Als een Jongekindprofessional (JKP) goed kan voorlezen en vertellen, vinden leerlingen dat prachtig en houdt het hun aandacht vast. Daarbij is het ook nog eens goed voor hun taalontwikkeling. Dat geldt voor zowel jonge als oudere leerlingen. Lees op leraar24.nl de tips om een verhaal goed en spannend voor te lezen of te vertellen.
Voorlezen uit prentenboeken prikkelt de fantasie en brengt kleuters taal bij. Maar onderzoekers zien nog veel meer mogelijkheden. Kijk mee hoe juf Sarah er de wiskundige en probleemoplossende vaardigheden van haar kleuters mee stimuleert. Er zit meer in een prentenboek dan je denkt, zoals dit filmpje laat zien:
Er zit meer in een prentenboek dan je denkt, video
Rennen met Fiet laat zien hoe je voor peuters interactief kunt voorlezen:
De Leesplein voorleesdagen - Rennen met Fiet, video
Zoek je inspiratie rond taalvaardigheid, woordenschat, maar ook van denkontwikkeling? Lees dan hier eens verder, bij de Kleuteruniversiteit.
Voorlezen is belangrijk voor de taalontwikkeling van leerlingen. Daarnaast levert het een positieve bijdrage aan het stimuleren van leesplezier en leren leerlingen verschillende genres kennen. Dat geldt voor jonge kinderen en leerlingen uit het voortgezet onderwijs. Interactief voorlezen vergroot de taalvaardigheid en het leesplezier.
Deze handleiding voor scholen met een VVE-taalgroep en voor taalgroep leerkrachten is een praktisch hulpmiddel voor het vormgeven aan effectief (taal) onderwijs in een VVE- taalgroep (gemaakt in 2022). Vanaf pagina 13 vind je een voorbeeld invulling interactief voorlezen.
Tot slot, 10 tips bij interactief voorlezen. Goed bruikbaar als voorbereiding op interactief voorlezen in een groep.